Przy jednym z mieszkañ przy Grodzkiej 8 by³a wyj±tkowa pami±tka po dawnych mieszkañcach P³ocka - stara, ciekawa kuczka. Zosta³a rozebrana, a jej elementy przechowane. Pozosta³o pytanie, co zrobiæ, aby pamiêæ o P³ocku sprzed lat trwa³a, tylko ju¿ w nowej zabudowie.
Niepozorny parterowy domek u wylotu ulicy Sienkiewicza, pod numerem 64. Z ka¿dym dniem popada w coraz wiêksz± ruinê. Na pierwszy rzut oka nie wyró¿nia siê niczym szczególnym, choæ jego historia i historia jego mieszkañców jest wyj±tkowa.
Do obozów zag³ady Niemcy wywie¼li 10 tys. naszych s±siadów. Po wojnie do P³ocka wróci³a zaledwie garstka. W 82. rocznicê likwidacji getta prezydent miasta podpisa³ deklaracjê w sprawie przeciwdzia³ania antysemityzmowi.
- Pierwotnie my¶la³em, ¿e t± ksi±¿k± zburzê gmach asymilacji, który od pokoleñ budowa³a moja rodzina. Teraz my¶lê, ¿e jest to zwieñczenie tej asymilacji - mówi³ Jaros³aw Kurski podczas spotkania w Muzeum ¯ydów Mazowieckich.
W ramach obchodów 81. rocznicy likwidacji p³ockiego getta na premierê filmu "Czarne nieba. Losy p³ockich ¯ydów w latach 1941-1945" zaprasza Fundacja Nobiscum.
Mia³y ¿ydowskie korzenie i przesz³y piek³o wojny, Holocaustu. Fundacja Nobiscum z okazji rocznicy likwidacji getta w naszym mie¶cie przywraca je pamiêci.
Czy wiecie, ¿e przy ul. Synagogalnej w dawnych wiekach mieszkali g³ównie chrze¶cijanie, a ulica nazywa³a siê ¯ydowska, bo by³a nêdzna i zupe³nie drugorzêdna? Albo ¿e Szalom Asz, znakomity prozaik i dramaturg pisz±cy w jidysz, swoje s³ynne "Miasteczko", przet³umaczone na wiele jêzyków, stworzy³ w P³ocku, a dok³adnie - w Radziwiu?
By³a stara, zdewastowana, ruina po prostu. Ale niejeden p³occzanin i turysta siê ni± zachwyca³, a zdjêæ z go³êbiem wygl±daj±cym zza zbitej szybki witra¿owej zrobione zosta³y co najmniej setki.
A dok³adnie - na rogu Kwiatka, czyli dawnej Szerokiej, i Bielskiej. Tam 80 lat temu zaczê³a siê deportacja ¯ydów z p³ockiego getta. Niemcy pierwsz± wywózkê zorganizowali 21 lutego, drug± - 1 marca 1941 r. W niedzielê oddano ho³d dawnym s±siadom, których losy od wieków splata³y siê mieszkañcami innych nacji i wyznañ.
W p³ockim getcie st³oczono ich ok. 10 tysiêcy. 21 lutego 1941 r. Niemcy rozpoczêli pierwsz± deportacjê ¯ydów, druga mia³a miejsce 1 marca tamtego roku. Z Zag³ady ocala³o ich ok. 300.
Rafa³ Kowalski w "Reszcie cia³a" powiela pomys³ swoich poprzednich ksi±¿ek o tematyce ¿ydowskiej. Nic dziwnego, "Reszta cia³a" jest trzeci± czê¶ci± opowie¶ci o p³ockich ¯ydach, których Holocaust i antysemityzm zmusi³y do ucieczki z miasta i z Polski.
Swojego ojca Adama, urodzonego w P³ocku, Karol Penson wspomina: - Przez to, co prze¿y³, na historiê patrzy³ raczej pesymistycznie. Brakuje mi go. Jego grób jest skrzywiony, muszê siê tym zaj±æ.
"Szalom na wyszogrodzkim rynku" - tak nazywa³a siê impreza, która w weekend zadebiutowa³a i ma byæ powtarzana w kolejnych latach. Wymy¶li³ j± starosta p³ocki Mariusz Bieniek, który ca³kiem niedawno by³ tu burmistrzem.
To bêd± czarne litery, po jednym zdaniu na jedn± czê¶æ muru. Po polsku, angielsku i hebrajsku. "Tu w latach 1570-1850 by³ cmentarz ¿ydowski. W 1939 roku zosta³ zrównany z ziemi± przez nazistów. Tu spoczywaj± nasi dawni s±siedzi i przodkowie. ¯ydzi - Polacy - p³occzanie. Pomy¶l o nich mi³o. W judaizmie cmentarz jest wieczny".
Posprz±tali je p³occzanie, którzy odpowiedzieli na facebookowy apel Moniki Nied¼wieckiej. Obejrzyjcie zdjêcia Piotra Hejke.
Obok na murze zapewne ten sam "artysta" wyrysowa³ swastykê. W ogóle ca³y p³ocki cmentarz ¿ydowski jeszcze we wtorek rano wygl±da³ jak ¶mietnisko, by³a na nim nawet rozwalona stara wersalka. - Tego siê nie da skomentowaæ - mówi± w ratuszu.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
